Belediye taşınmazlarını spor kulüplerine tahsis edenlere Sayıştaydan kötü haber

Sayıştay Temyiz Kurulu, 2.3.2022 tarihli toplantısında Belediyelere ilişkin yeni bir karar yayımladı. Mülkiyeti belediyeye ait taşınmazların meclis kararıyla spor kulübüne tahsis edilmesinde kamu zararı oluştuğuna ilişkin 7. Daire kararı onandı.

Belediye taşınmazlarını spor kulüplerine tahsis edenlere Sayıştaydan kötü haber
26 Haziran 2022 - 14:59

Kararda şu hususlara vurgu yapıldı:

Belediyeler, meclis kararı ile taşınmazlarını mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bedelli veya bedelsiz olarak süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bunun dışında bir gerçek veya tüzel kişiye tahsis yapılamaz.

Belediye tasarrufunda olan yerlerin kiraya verilmesi neticesinde belediyenin gelir elde edeceği açıktır. Belediye tasarrufunda bulunan yerin düşük bedelle... Belediyesi Spor Kulübü Derneği'ne tahsis edilmesi ve kulübün de bu yerleri gerçek ekonomik değerleri ile özel şahıslara kiraya vermesi sonucu belediye gelir kaybına uğradığından kamu zararına sebep olunmuştur.

Belediye ayrıca bütçeden de spor kulübüne yardım yapıyormuş

 

 

Dilekçiler, tahsislerin belediye tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlere ilişkin olarak ve belediyeye kanunlarla tevdi edilen görevleri yerine getiren bir kuruluşa yapıldığını ifade etmişlerse de; amatör spor kulüplerine nasıl ve ne şekilde yardım edileceği 5393 sayılı Kanun'un 14'üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır. ... Belediyesi de bu madde kapsamında amatör spor kulübü olan... Belediyesi Spor Kulübüne gerekli destek sağlamak için belediye bütçesinden yardım yapmaktadır.

YILI : 2018

DAİRESİ :7

DOSYA NO :48649

TUTANAK NO :51150

 

 

TUTANAK TARİHİ: 2.3.2022

Konu: Mülkiyeti belediyeye ait taşınmazların meclis kararıyla spor kulübüne tahsis edilmesi

191 sayılı İlamın 1. Maddesi ile, ... Belediyesi tarafından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacağı ihaleler ile taşınmazlarını kiraya verip kira bedelini Belediye bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken; 52 adet ATM yerinin ... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı encümen kararıyla yine 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 2 adet dükkanın ise .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla ... Belediyespor Kulübü Derneğine ait olmak üzere ihale yapılmaksızın tahsis edilmesi sonucunda ...TL'ye verilen tazmin hükmünün 09.09.2020 tarih ve 48177 sayılı Temyiz Kurulu Kararı ile tasdikine karar verilmiştir.

Başsavcılık mütalaasında;

"Dairesince; ... Belediyesi tarafından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacağı ihaleler ile taşınmazlarını kiraya verip kira bedelini Belediye bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken; 52 adet ATM yerinin ... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı encümen kararıyla yine 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 2 adet dükkanın ise .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla ... Belediyespor Kulübü Derneğine ait olmak üzere ihale yapılmaksızın tahsis edilmesi sonucunda ...TL'ye tazmin hükmü verilmiştir.

 

 

Karar düzeltilmesi dilekçesinde özetle;

- Söz konusu işlemlerin kamu yararına ve mevzuatın öngördüğü usule uygun gerçekleştirilmiş olduğu, verilen kararın kamu zararının tespit yöntemi yönünden yasaya uygun olmadığı,

- Belediye Spor Kulübüne tahsis edilen yerlerin Kulüp tarafından kiraya verilmesi sonucu Kulübün elde ettiği gelir baz alınarak muhtemel bir zararın belirlendiği, ancak soyut muhtemel hesaplama yönteminin yasa koyucunun kamu zararı kavramına yüklediği tanıma uygun bir zarar hesabı olmadığı, kamu zararından bahsedilebilmesi için yapılan işlem sonucunda ortada somut bir gelir kaybının olması gerektiği, ancak bu durumun ilama konu işlemde mevcut olmadığı,

- Ortada bir kamu zararı bulunmadığı, ancak, söz konusu ATM alanlarının ve taşınmazların 3. kişiler tarafından işgali halinde istenebilecek bedelin ecrimisil olduğu, bu taşınmazlar için 236 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 5. maddesine göre tespit edilen ecrimisil değerinin ne olacağının dilekçeye ekli listede görüleceği, ecrimisil değeri üzerinden düşünüldüğünde de taşınmazlar için ilam ile hüküm altına alınan kamu zararının çok yüksek olduğu,

- Ayrıca; söz konusu işlemlerin, 5393 sayılı Belediye Kanununun 14. maddesine uygun olarak ayni yardım niteliğinde olduğu, aynı Kanunun 14/b, 15/h, 18/e-p, 38/b-e-m, 75. maddeleri ve dilekçede bahsedilen diğer mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde anılan İhale Kanununa aykırılık teşkil etmediği, mevzuatın tahsise olanak sağladığının açıkça görüldüğü,

 

 

- Söz konusu işlemlerin Belediyenin Stratejik Planına da uygun olarak gerçekleştirildiği,

- Sayıştay Genel Kurulunun 16/10/2017 tarih ve 5415/1 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının 2017 yılı sonuna ait olduğu, bu tarihten önceki dönemde Belediye işleminin hukuka uygun olduğu ve işlemin kamu zararına konu olmadığı yönünde birçok Sayıştay kararının mevcut olduğu,

- Yapılan iş ve işlemlerin mevzuata uygun olmasıyla birlikte, söz konusu tahsis işlemlerinin iptal edilerek ortadan kaldırıldığı, ... tarih ve ... sayılı tahsise ilişkin encümen kararının ... tarih ... sayılı encümen kararıyla, ... tarih ve ... sayılı ...Parkı Kafeterya tahsisine ilişkin meclis kararının ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla, ... tarih ve ... sayılı ve ... tarih ve ... sayılı ATM yerlerinin tahsisine ilişkin meclis kararlarının ... Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararıyla iptal edildiği,

- ... Belediye Spor Kulübü Derneği Tüzüğüne göre Derneğin feshi halinde mal varlığının ... Belediyesine devredileceği,

- Ortada zamanaşımına uğramış bir alacağın olmadığı, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesi değerlendirildiğinde kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmadığından haklarında verilen kamu zararı kararının usul ve yasaya uygun olmadığı,

İfade edilerek; Temyiz Kurulunun tasdik kararının tashihen incelenerek kaldırılması talep edilmektedir.

Karar düzeltme dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler, kamu zararının tespiti yönünden Daire yargılamasında ve Temyizde ayrıntılı olarak karşılanmıştır. Ancak, sorumluluk yönünden aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek görülmüştür.

Dosya kapsamının tetkiki neticesinde; ATM yerlerinin ... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı encümen kararıyla yine 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 2 adet dükkanın ise .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla ... Belediye Spor Kulübü Derneğine ihale yapılmaksızın tahsis edildiği anlaşılmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanununun "Meclisin Görev ve Yetkileri" başlıklı 18 inci maddesinin (e) bendinde; "Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine... karar vermek" belediye meclisinin görevleri arasında sayılmıştır.

Aynı Kanunun "Diğer kuruluşlarla ilişkiler" başlıklı 75 inci maddesinin (d) bendinde de belediye taşınmazları ile ilgili olarak;

"Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

d) Kendilerine ait taşınmazları, asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması halinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.

Kamu kurum ve kuruluşlarına belediyeler, bağlı kuruluşları ve belediye şirketlerince devir veya tahsis edilen taşınmazlar, kamu konutu ve sosyal tesis olarak kullanılamaz."

Hükmü bulunmaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre belediyeler, meclis kararı ile taşınmazlarını ancak mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bedelli veya bedelsiz olarak süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilirler. Bunun dışında bir gerçek veya tüzel kişiye ya da spor kulübüne tahsis yapılması hukuken mümkün değildir.

... Belediyesinin taşınmazlarını, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre yapacağı ihaleler ile kiraya verip bu ihaleler sonucu elde edeceği tutarları bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken Belediyeye ait bu yerlerden; ATM alanlarını ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla, 2 adet dükkanı ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla, 1 adet Kafeteryayı ... tarih ve ... sayılı encümen kararıyla, yine 1 adet kafeteryayı da ... tarih ve sayılı ... meclis kararıyla, gelirleri ... Belediyesi Spor Kulübü Derneğine ait olmak üzere, ihale yapılmaksızın tahsis ettiği anlaşılmaktadır. Söz konusu tahsislerin mevzuata aykırı yapılması yanında alınan bedelin de piyasa şartlarının çok altında olduğu görülmektedir.

Mevzuata aykırı ve gerçek değerinin çok altında bir bedelle tahsis edilen bu taşınmazlar, Kulüp tarafından kiralayan sıfatıyla özel şahıs ve şirketlere gerçek ekonomik değerleri ile kiralanmış ve Kulüp Belediyece kendisine tahsis edilmiş olan yerlerden gelir elde etmiştir.

Dolayısıyla, Belediye tasarrufunda olan bu yerlerin spor kulübüne tahsisi yerine Belediyece kiraya verilmesi halinde Belediyenin gelir elde edeceği açıktır. Belediye tasarrufunda bulunan yerin düşük bedelle ... Belediye Spor Kulübü Derneğine tahsis edilmesi ve kulübün de bu yerleri gerçek ekonomik değerleri ile özel şahıslara kiraya vermesi sonucu Belediye gelir kaybına uğradığından kamu zararına sebep olunmuştur.

Daha sonra ... Belediye Spor Kulübü Derneğine yapılan bu tahsis kararlarından;

- ATM alanları ile ilgili ... tarih ... sayılı meclis kararı, ... tarihli ve ... sayılı meclis kararıyla,

- 1 adet Kafeterya ile ilgili .../... tarih ve sayılı encümen kararı, ... tarih ve ... sayılı encümen kararıyla,

- 1 adet kafeterya ile ilgili .../... tarih ve sayılı meclis kararı, ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla

İptal edilmiştir.

Daire İlamında kamu zararından, belediye başkanı ile birlikte tahsislerin meclis kararları/encümen kararı ile yapılması nedeniyle meclis üyeleri ve encümen üyeleri de sorumlu tutulmuşlardır.

Söz konusu işlemlerden doğan kamu zararının sorumlularının tespiti açısından konu değerlendirildiğinde;

Dairece hesap yargılamasına tabi tutulan yıl 2017 yılıdır. Karar düzeltilmesi dilekçesinde iddia edilen ve temyiz aşamasındaki savunmalarda da yer alan ifadelere göre sorumluluğa esas tutulan tahsis kararlarından;

- 1 adet Kafeterya ile ilgili ... tarih ve ... sayılı encümen kararı, ... tarih ve ... sayılı encümen kararıyla,

- 1 adet "... 75. Yıl Parkı Kafeterya" ile ilgili ... tarih ve ... sayılı meclis kararı, ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla,

2016 yılında iptal edilmiştir.

Temyiz Kurulunun 09.09.2020 tarihli ve 48177 tutanak no.lu kararının "Sorumluluk yönünden

inceleme" bölümünde;

".

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun 31. maddesinde yer alan; "Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur" hükmü gereği, 120 m2 lik 1 adet kafeteryanın... tarih ve ... sayılı Encümen kararıyla... Belediye Spor Kulübüne tahsis edildiği anlaşıldığından, ... tarih ve ... sayılı Encümen Kararında imzası bulunan Encümen Üyelerinin sorumluluğu bulunmaktadır. Bu itibarla, sorumluluk itirazlarına ilişkin taleplerin reddine," Kararı verilmiştir.

Temyiz Kurulu Kararında; İlgililerin savunmalarına ayrıntılı bir şekilde yer verilmiş olunmasına karşılık, sorumluluğa esas tutulan 1 adet kafeterya ile ilgili ... tarih ve ... sayılı encümen kararının... tarih ve ... sayılı encümen kararıyla, yine 1 adet kafeterya ile ilgili ... tarih ve ... sayılı meclis kararının da ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla, yargılama yılı olan 2017 yılından önce kaldırılmış olduğu hususunun sorumluluk yönünden etkisinin bulunup bulunmadığı,

2016 yılında iptal edilen encümen ve meclis kararlarıyla 2017 yılında oluşan kamu zararı arasında nasıl bir illiyet bağı kurulduğu konusunda bir değerlendirme bulunmamaktadır. Meclis ve encümen kararlarında imzalarının bulunması yeterli sayılmış, ancak bu kararın kamu zararının hesaplandığı 2017 yılından önce iptal edilmesinin sorumluluğu etkileyip etkilemediği hususuna değinilmemiştir.

6085 sayılı Sayıştay Kanununun; "Sorumlular ve sorumluluk halleri" başlıklı 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasında; "Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür. " hükmü bulunmakta, "Karar düzeltilmesi" başlıklı 57 nci maddesinin birinci fıkrasının "a" bendinde de; "Hükmün esasına etkili iddia ve itirazların kararda karşılanmamış olması" karar düzeltilmesi sebepleri arasında sayılmaktadır.

 

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Kamu zararı" başlıklı 71 inci maddesinde kamu zararı; "kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır. " şeklinde tanımlanmış olup anılan Kanunun "Harcama yetkisi ve yetkilisi" başlıklı 31 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; "Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur" denilerek Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, encümen gibi adlarla teşkil edilen yönetim organlarının kararı, harcama talimatının taşıması gereken unsurları taşıyor ve kurul, komisyon, komite harcama sürecinde yer alıyorsa, harcama yetkisinden doğan sorumluluğun yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul, komite veya komisyona ait olacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu çerçevede, kamu zararından bahsedilebilmesi için kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar ile kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması arasında bir illiyet bağının bulunması gerekmektedir. 2016 yılında iptal edilen encümen ve meclis kararında imzası bulunan Sorumluların, sorumlu tutuldukları kararların yargılamaya esas tutulan 2017 yılından önce iptal edilmiş olması nedeniyle kamu zararı ile kamu görevlisinin fiili arasındaki illiyet bağı kopmaktadır.

Bu nedenle; 5018 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen kamu zararı tanımından hareketle, kamu görevlisinin oluşan kamu zararından sorumlu tutulabilmesi için gerçekleşmesi gereken esaslı unsur olan kamu zararı ile kamu görevlisinin fiili arasındaki illiyet bağı, 2017 yılından önce iptal edilen meclis ve encümen kararlarında imzası nedeniyle sorumlu tutulan Sorumlular açısından bulunmadığından ortaya çıkan kamu zararından da sorumlu tutulmalarının mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.

Tahsise ilişkin meclis kararları/encümen kararlarından yukarıda belirtilen ikisi 2016 yılında iptal edildiğinden, 2017 yılı hesap yargılamasında hükmedilen kamu zararından iptal edilen bu iki kararda imzası bulunan meclis ve encümen üyelerinin sorumluluğunun bulunmadığı değerlendirilmektedir.

Ancak, "ATM Yerlerinin Tahsisi" ile ilgili ... tarih ... sayılı meclis kararı, ... tarihli ve ... sayılı meclis kararı ile 2018 yılında iptal edildiğinden, 2017 yılına ilişkin oluşan kamu zararından bu kararı veren meclis başkanı ve üyelerinin sorumlu oldukları düşünülmektedir.

Dolayısıyla belediyeye ait taşınmazların Spor Kulübüne tahsisi neticesinde oluşan kamu zararından; 2017 yılından önce iptal edilen encümen kararı ve meclis kararında imzası bulunan encümen ve meclis başkanı ve üyelerinin sorumluluklarının bulunmadığı, 2017 yılı itibariyle iptal edilmeyen meclis kararları nedeniyle bu kararı veren meclis başkanı ve üyelerinin bu yerin tahsisi nedeniyle oluşan kamu zararından sorumlu oldukları değerlendirilmektedir.

Bu nedenle, karar düzeltilmesine mahal bulunduğu yönünde karar verilmesinin uygun olacağı mütalaa olunmaktadır.

Arz ederim." Denilmiştir.

Kendi adına ve müvekkilleri. ve ...adına duruşmaya katılan . ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

191 sayılı İlamın 1. Maddesi ile, ... Belediyesi tarafından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacağı ihaleler ile taşınmazlarını kiraya verip kira bedelini Belediye bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken; 52 adet ATM yerinin ... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı encümen kararıyla yine 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla, 2 adet dükkanın ise .../... tarih ve sayılı meclis kararıyla ... Belediyespor Kulübü Derneğine ait olmak üzere ihale yapılmaksızın tahsis edilmesi sonucunda ...TL'ye verilen tazmin hükmünün 09.09.2020 tarih ve 48177 sayılı Temyiz Kurulu Kararı ile tasdikine karar verilmiştir.

Sorumluluk yönünden inceleme;

... tarih ve ... sayılı Encümen kararında imzası bulunan Encümen Üyeleri, sorumluluk tespitinin doğru yapılmadığını, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesine göre kamu zararı için illiyet bağının olması gerektiğini,

2004/... sayılı Kararın, ... Belediyesi Encümeninin ... tarih ve ... sayılı Encümen kararıyla ortadan kaldırıldığını ve geçersiz hale getirildiğini, denetim raporunda bu durumun gözden kaçtığını, yeni kararla Encümenin 2004/... sayılı eski tahsisi hukuken ve fiilen etkisizleştirdiğini, iptal kararından itibaren hukuk dünyasında bir sonuç doğurmasının söz konusu olmadığını,

Belirterek sorumluluk itirazında bulunmuşlarsa da;

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun 31. maddesinde yer alan; "Kanunların verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur" hükmü gereği, 120 m2 lik 1 adet kafeteryanın ... tarih ve ... sayılı Encümen kararıyla ... Belediye Spor Kulübüne tahsis edildiği anlaşıldığından, ... tarih ve ... sayılı Encümen Kararında imzası bulunan Encümen Üyelerinin sorumluluğu bulunmaktadır. Bu itibarla, sorumluluk itirazlarına ilişkin taleplerin reddine,

Esas yönünden inceleme;

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Meclisin Görev ve Yetkileri" başlıklı 18'inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde "Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması halinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesisine karar vermek." denilmek suretiyle belediye meclisine taşınmaz malları tahsis yetkisi verilmiştir.

Meclisin bu yetkisini nasıl ve ne şekilde kullanacağı ise aynı Kanun'un "Diğer kuruluşlarla ilişkiler" başlıklı 75'inci maddesinin (d) bendi ile hüküm altına alınmış olup, söz konusu maddede;

"Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

d) Kendilerine ait taşınmazları, asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması halinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür. Kamu kurum ve kuruluşlarına belediyeler, bağlı kuruluşları ve belediye şirketlerince devir veya tahsis edilen taşınmazlar, kamu konutu ve sosyal tesis olarak kullanılamaz." denilmektedir.

Yukarıda yazılı mevzuat hükümleri gereği belediyeler, meclis kararı ile taşınmazlarını mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bedelli veya bedelsiz olarak süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bunun dışında bir gerçek veya tüzel kişiye tahsis yapılamaz.

Anılan Kanun'un "Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri" başlıklı 38'inci maddesinin (f) bendi ile belediye başkanına "Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek" görevi verilmiş olup, belediye başkanının 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Üst yöneticiler" başlıklı 11'inci maddesinde hükme bağlandığı üzere sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanımını sağlamak konusunda meclislerine karşı sorumlulukları mevcuttur.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1'inci maddesinde; "Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür." ve "İhale usulleri" başlıklı 35'inci maddesinde ise; "Bu Kanunun 1'inci maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır;

a) Kapalı teklif usulü,

b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü,

c) Açık teklif usulü,

d) Pazarlık usulü,

e) Yarışma usulü.

İşin gereğine göre bu usullerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir." denilmek suretiyle idarelerin bu Kanuna tabi işlerde uygulayacakları ihale usulleri hükme bağlanmıştır.

Her ne kadar 5393 sayılı Kanun'un "Belediyenin Görev ve Sorumlulukları" başlıklı 14'üncü maddesinde;

"Belediye, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla;

b) Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir. ." denilmiş olsa da burada ifade bulan ayni yardımdan kasıt; bütçe ile verilen ödenek dahilinde amatör spor kulüplerine gerekli spor amaçlı kullanılacak malzeme ve benzeri ürün yardımı olduğu açıktır.

5018 sayılı Kanun'un "Kamu Zararı" başlıklı 71'inci maddesinde de; "Kamu zararı, mevzuata aykırı karar, işlem, eylem veya ihmal sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır." denilmektedir.

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; 52 adet ATM yerinin ... tarih ve sayılı Meclis kararıyla, 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı Encümen kararıyla yine 1 adet kafeteryanın .../... tarih ve sayılı Meclis kararıyla, 2 adet dükkanın ise .../... tarih ve sayılı Meclis kararıyla ... Belediyespor Kulübü Derneğine ihale yapılmaksızın tahsis edildiği görülmüştür. ... Belediyesi, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacağı ihaleler ile taşınmazlarını kiraya verip kira bedelini Belediye bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken ... Belediyesi Spor Kulübü Derneği'ne ihale yapılmaksızın tahsis etmiştir. Piyasa şartlarının çok altında bedellerle spor kulübüne tahsis edilen bu yerler, Kulüp tarafından kiralayan sıfatıyla özel şahıs ve şirketlere gerçek ekonomik değerleri ile kiralanmıştır.


Belediye tasarrufunda olan yerlerin kiraya verilmesi neticesinde belediyenin gelir elde edeceği açıktır. Belediye tasarrufunda bulunan yerin düşük bedelle ... Belediyesi Spor Kulübü Derneği'ne tahsis edilmesi ve kulübün de bu yerleri gerçek ekonomik değerleri ile özel şahıslara kiraya vermesi sonucu belediye gelir kaybına uğradığından kamu zararına sebep olunmuştur.

Dilekçiler, tahsislerin belediye tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlere ilişkin olarak ve belediyeye kanunlarla tevdi edilen görevleri yerine getiren bir kuruluşa yapıldığını ifade etmişlerse de; amatör spor kulüplerine nasıl ve ne şekilde yardım edileceği 5393 sayılı Kanun'un 14'üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır. ... Belediyesi de bu madde kapsamında amatör spor kulübü olan... Belediyesi Spor Kulübüne gerekli destek sağlamak için belediye bütçesinden yardım yapmaktadır.

Diğer taraftan sorumlular, verilen kararın kamu zararının tespit yöntemi yönünden yasaya uygun olmadığını, Belediyespor Kulübüne tahsis edilen yerlerin kulüp tarafından kiraya verilmesi sonucu kulübün elde ettiği gelir baz alınarak bu bedel belediye tarafından elde edilseydi ne kadar olacaktı ihtimali üzerinden muhtemel bir zararın belirlendiğini, bu yerlerin 2886 sayılı Kamu İhale Kanununa uygun olarak kiralanması neticesinde ne kadar kiraya verileceğinin belirsiz olduğunu, zaten ihale mevzuatına göre belirlenmesinin de mümkün olmadığını, soyut muhtemel hesaplama yönteminin yasa koyucunun kamu zararı kavramına yüklediği tanıma uygun bir zarar hesabı olmadığını, kamu zararından bahsedilebilmesi için yapılan işlem sonucunda ortada somut bir gelir kaybının olması gerektiğini, ancak bu durumun ilama konu işlemde mevcut olmadığını, esasen ortada bir kamu zararı bulunmadığını iddia etmişlerse de, sorumluların iddiasının aksine, ilamda kamu zararı hesabı muhtemel değerler üzerinden değil, spor kulübünden alınması gereken aylık işgaliye bedeli ile spor kulübü ve üçüncü şahıs arasındaki sözleşme uyarınca alınan aylık kira bedeli arasındaki tutarlar dikkate alınarak hesaplanmıştır.

Bunun yanında dilekçiler, esasen ortada bir kamu zararı bulunmadığını, ancak söz konusu ATM alanlarının ve taşınmazların 3. kişiler tarafından işgali halinde istenebilecek bedel ecrimisil olup, bu taşınmazlar için Resmi Gazetenin 20.08.2011 tarih ve 28031 sayı ile yayımlanan 236 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 5. maddesine göre tespit edilen ecrimisil değerinin ekli listede görüldüğünü, ecrimisil değeri üzerinden düşünüldüğünde de taşınmazlar için ilam ile hüküm altına alınan kamu zararının çok yüksek olduğunun açıkça görüldüğünü iddia etmişlerse de;

2886 sayılı Kanunun, "Ecrimisil ve tahliye" başlıklı 75. maddesinde;

Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, . ecrimisil isteneceği,

İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği,

5393 sayılı Belediye Kanununun "Belediyenin yetki ve imtiyazları" başlıklı 15. maddesinin 8. fıkrasında da;

Belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı,

hükme bağlanmıştır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; Belediyenin mülkiyetindeki bir taşınmaz ile ilgili olarak, fuzuli işgal ve ecrimisilden bahsedilebilmesi için, belediyenin izni dışında, gerçek veya tüzelkişilerce bu taşınmazla ilgili bir işgal ve tasarrufun olması gerekir.

İlamın konusu olan yerlerde, spor kulübü, idarenin izni ile aynı faaliyetleri icra ettiğinden, bu taşınmazlarla ilgili olarak, fuzuli işgal durumu bulunmamaktadır. Dolayısıyla ecrimisil tahsilatı da yapılamaz. Sorumluların bu yöndeki iddiaları yasal dayanaktan yoksundur.

Bu itibarla, 09.09.2020 tarih ve 48177 sayılı Temyiz Kurulu Kararında KARAR DÜZELTİLMESİNE MAHAL OLMADIĞINA, (... Daire Başkanı ., Üyeler ., ., ., . ile .'ın aşağıda yazılı karşı oy gerekçelerine karşı) oyçokluğu ile,

Karar verildiği 15.09.2021 tarih ve 50148 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

Karşı oy gerekçesi

Üye .'in karşı oy gerekçesi

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Meclisin Görev ve Yetkileri" başlıklı 18'inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde "Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması halinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesisine karar vermek." denilmek suretiyle belediye meclisine taşınmaz malları tahsis yetkisi verilmiştir.

Aynı Kanunun "Belediyenin Yetkileri ve İmtiyazları" başlıklı 15 inci maddesinin (h) bendinde;

"Mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis etmek.", belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.

Adı geçen Kanunun 14 üncü maddesinde yer alan; "Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım yapar ve gerekli desteği sağlar," hükmü gereği belediyenin görev ve sorumlulukları arasında amatör spor kulüplerine gerekli desteği sağlamak da yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde ilçede spor faaliyetlerini yürüterek toplumsal fayda sağlayan ... Belediye Spor Kulübü Derneğine yapılan tahsis işlemi, Belediye Kanununun 14 üncü maddesinde öngörülmüş ve belediyelerce yerine getirilmesi gereken hizmetlere ilişkin olup tahsis esasen belediyelere kanunla tevdi edilen görevleri yerine getiren bir kuruluşa yapılmıştır. Bu nedenle, 09.09.2020 tarih ve 48177 sayılı Temyiz Kurulu Kararında, Karar Düzeltilmesine Mahal Olduğuna, 191 sayılı İlamın 1. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

Üyeler ., ., . ile .'ın karşı oy gerekçesi

Esas yönünden verilen Kurul kararına katılmakla birlikte, sorumluluk yönünden;

İlamda, belediye başkanı ile birlikte tahsislerin meclis kararları/encümen kararı ile yapılması nedeniyle meclis üyeleri ve encümen üyeleri de oluşan kamu zararından sorumlu tutulmuşlardır. ... tarih ve ... sayılı Encümen kararında imzası bulunan Encümen Üyeleri, sorumluluk tespitinin doğru yapılmadığını, 5018 sayılı Kanunun 71 inci maddesine göre kamu zararı için illiyet bağının olması gerektiğini belirterek sorumluluk itirazında bulunmuşlardır.

- 1 adet Kafeterya ile ilgili ... tarih ve ... sayılı encümen kararı, ... tarih ve ... sayılı encümen kararıyla,

- 1 adet "...Parkı Kafeterya" ile ilgili ... tarih ve ... sayılı meclis kararı, ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla iptal edilmiştir.

Söz konusu tahsisler yargılama yılı olan 2017 yılından önce iptal edilmiş olmasına rağmen, İlamda, bu tahsislere ilişkin kararlarda imzası bulunan meclis üyeleri ile encümen üyeleri de sorumlu tutulmuştur.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun; "Sorumlular ve sorumluluk halleri" başlıklı 7'nci maddesinin üçüncü fıkrasında; "Sorumlular; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdür. " hükmü bulunmakta,

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanun'un 71. Maddesinde kamu zararı;

"Kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması" şeklinde tanımlanmıştır.

Bu çerçevede, kamu zararından ve mali sorumluluktan bahsedilebilmesi için her somut olayda, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemin bulunması; mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması ve kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması durumu ile mevzuata aykırı karar, işlem veya eylem arasında bir illiyet bağının olması şartlarının birlikte aranması gerekmektedir. Söz konusu olayda kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan bir sebeple kamu kaynağında bir azalmaya neden olunduğu açıktır. Ancak İlamda, 2017 yılında oluşan kamu zararı ile 2016 yılında iptal edilen encümen ve meclis kararı arasında nasıl bir illiyet bağı kurulduğu konusunda bir değerlendirme bulunmamaktadır. Her ne kadar İlamda, 2016 yılında iptal edilen encümen ve meclis kararlarında imzası bulunan encümen/meclis üyeleri sorumlu tutulmuşlarsa da, sorumlu tutuldukları kararlar yargılamaya esas tutulan 2017 yılından önce iptal edildiğinden, kamu zararı ile kamu görevlisinin fiili arasındaki illiyet bağı kesilmiştir. Bu sebeple 2016 yılında iptal edilen encümen ve meclis kararında imzası bulunan kişilerin yerine, bu yerlerin tahsisi hukuken iptal edilmesine rağmen boşaltılması ile ilgili bir tasarrufta bulunmayan ve adı geçen Kulüp tarafından aynı şartlarda kullanılmasına müsaade eden Üst yöneticinin sorumlu tutulması gerekmektedir.

Bunun yanında, aynı idarenin aynı konuya ilişkin olarak 2018 yılı hesabında, 74 sayılı İlamın 2. Maddesi ile Daire tarafından 1 adet Kafeterya ile ilgili ... tarih ve ... sayılı encümen kararı, ... tarih ve ... sayılı encümen kararıyla, 1 adet "...Parkı Kafeterya" ile ilgili ... tarih ve ... sayılı meclis kararı, ... tarih ve ... sayılı meclis kararıyla iptal edildiğinden bu kararlarda imzası bulunan encümen/meclis başkan ve üyeleri sorumlu tutulmamış, söz konusu yerlerin tahsisi hukuken iptal edilmesine rağmen boşaltılması ile ilgili bir tasarrufta bulunmayan ve adı geçen Kulüp tarafından aynı şartlarda kullanılmasına müsaade eden Üst yönetici tek başına sorumlu tutulmuştur. Söz konusu ilam 09.06.2021 tarih ve 49682 sayılı Temyiz Kurulu Kararı ile tasdik edilmiştir.

Diğer taraftan, 52 adet ATM alanının tahsisi ile ilgili ... tarih ve ... sayılı meclis kararı, 12.02.2018 tarih ve ... sayılı meclis kararı ile hesap yılından sonra, 2018 yılında, iptal edildiğinden, 2017 yılına ilişkin oluşan kamu zararından bu kararı veren meclis başkan ve üyelerinin sorumlulukları bulunmaktadır.

Dolayısıyla belediyeye ait taşınmazların Spor Kulübüne tahsisi neticesinde oluşan kamu zararından; 2017 yılından önce iptal edilen encümen kararı ve meclis kararında imzası bulunan encümen ve meclis başkanı ve üyelerinin sorumlulukları bulunmamakta, 2017 yılı itibariyle iptal edilmeyen meclis kararları nedeniyle bu kararı veren meclis başkanı ve üyelerinin ise bu yerlerin tahsisi nedeniyle oluşan kamu zararından sorumlulukları bulunmaktadır.

Bu itibarla, 09.09.2020 tarih ve 48177 tutanak numaralı Temyiz Kurulu Kararında karar düzeltilmesine mahal olduğuna, 191 sayılı İlamın 1. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün bozularak, sorumluluk açısından yukarıda değinilen hususların yeniden değerlendirilmesini teminen, dairesine tevdiine, karar verilmesi gerekir.

7. Daire Başkanı .'in karşı oy gerekçesi

İlam konusu 52 adet ATM alanının tahsisi ile ilgili olarak Üye .'in karşı oy gerekçesine katılmakla birlikte, sorumluluk yönünden ise Üyeler ., ., . ile .'ın karşı oy gerekçesine katılmaktadır.

YORUMLAR

  • 0 Yorum